Obsesif Kompulsif Bozukluk

Ruh bilimde, bireyde rahatsız edici düşünce, istek, hayal, duygu takıntılarının olduğu ve kişinin bunların getirdiği sıkıntıyı azaltmak için tekrar tekrar bazı hareketleri veya zihinsel işlemleri yaptığı rahatsızlığa Obsesif Kompulsif Bozukluk adı verilir.

 

Rahatsızlık adından da anlaşılabileceği obsesyon ve kompulsiyon adı verilen iki ana grup belirtiden oluşur. Bu rahatsızlıkta kişinin tekrar tekrar aklına gelen ve sıkıntı yaratan düşünce, hayal, duygu veya istekler (bunlara obsesyonlar veya takıntılar adı verilir) ve/veya aynı şeyi uzun sürelerle ve tekrar tekrar yapmaktan kendini alamama vardır (buna kompulsiyon veya zorlantılar adı verilir). Bazı kişiler, obsesyonlarının gerçek dışı/saçma olduğuna inansa da çoğu zaman kompulsiyonlara girişmekten kendini alıkoyamaz. Bu da günlük işlevsellikte farklı düzeylerde aksamalara neden olur.

 

Özetle, obsesif kompulsif bozuklukta genellikle obsesyonlar ve bu obsesyonları takip eden kompulsiyonları birlikte görülür. Ancak obsesif kompulsif bozukluk tanısı alabilmek için yalnızca obsesyonların bulunması da yeterlidir.

 

Belirtilerin başlaması çoğunlukla gençlik ve erken yetişkinlik dönemlerinde yavaş yavaş gerçekleşir. Tedavi edilmezse yaşam boyu süreğenlik gösterebilir ve özellikle stresli durumlarda belirtiler yoğunlaşabilir.

 

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) oldukça sık görülen bir ruhsal rahatsızlıktır. Görülme sıklığı %1-3 arasında değişmektedir. Bu oran Türkiye’de, 1-2 milyon insanın bu rahatsızlıktan muzdarip olabileceği anlamına gelmektedir.

 

Tipik olarak en çok görülen obsesyon ve kompulsiyonlar aşağıdaki gibi özetlenebilir. Ancak aşağıdakilerin haricinde obsesyon ve kompulsiyon çeşitlerinin var olduğu da unutulmamalıdır:

​

En yaygın obsesyon belirtileri:

• Aşırı kuşku ve sürekli güven ihtiyacı

• Simetri, düzen ve kusursuzluk dürtüsü

• Günahkâr düşünmekten korkma

• Sosyal açıdan kabul edilmez bir davranışta bulunmaktan ya da rezil olmaktan korkma

• Hata yapmaktan korkma

• Başkasına zarar vermekten korkma

• Pislik ya da mikrop bulaşmasından korkma

 

En yaygın kompulsiyon belirtileri:

• El sıkışmamak, kapı tokmağını tutmamak

• Tekrar tekrar ellerini yıkama, duş alma

• Değeri olmayan nesneleri toplama ve biriktirme

• Yapılacak işleri belirli bir sayıda ve belirli sıraya sokarak yapma

• Belirli cümleleri, kelimeleri ya da duaları tekrarlama

• Rahatsız edici, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen görüntülere, kelimelere ya da düşüncelere takılma

• Yemeklerini belirli bir sıraya göre tüketme

• Evdeki eşyaları ya da kişisel eşyalarını belirli bir biçimde düzenleme

• Günlük rutin işleri yaparken yüksek sesli ya da içinden sürekli sayı sayma isteği

• Kilit, ocak, ütü, elektrik gibi kapanması gerekli olan eşyaları sürekli kontrol etme

 

Yukarıda da belirtildiği gibi obsesif kompulsif bozukluk (OKB) tedavi edilmediğinde yaşam boyu sürebilir. Ancak günümüzde obsesif kompulsif bozukluğun tedavisinde, gerek ilaç kullanımı gerekse bilişsel davranışçı terapi yöntemiyle oldukça iyi sonuçlar alınmaktadır.