Alkol ve Madde Bağımlılığı
Bağımlılık, biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin birlikte rol oynayarak yol açtığı, zararlarının görülmesine rağmen davranışın sürdürülmesi ile karakterize bir bozukluktur. Alkol ve madde bağımlılığı kronik bir beyin hastalığı olarak tanımlanmaktadır.
Bağımlılığın kriterleri aşağıdaki gibidir:
12 aylık bir dönem içinde ortaya çıkan, aşağıdakilerden ikisi (veya daha fazlası) ile kendini gösteren, klinik olarak belirgin bir bozulmaya ya da sıkıntıya yol açan uygunsuz bir madde kullanımı örüntüsü
-
Tolerans
-
Yoksunluk
-
Tasarlandığından daha yüksek miktarlarda ya da daha uzun süre kullanım
-
Bırakmak ya da denetim altına almak için sürekli bir istek ya da boşa çaba
-
Maddeyi sağlamak, kullanmak, etkilerinden kurtulmak için çok fazla zaman harcama
-
Madde kullanımı nedeniyle sosyal aktivitelerden vazgeçilmesi
-
Fiziksel veya psikolojik sorunlara neden (alevlendirmesi) olmasına rağmen devamlı kullanım
-
Beklenen başlıca sorumlulukları almama ile sonuçlanan kullanım
-
Fiziksel olarak tehlikeli durumlarda kullanım
-
Kişiler arası sorunlara neden olmasına rağmen kullanma
-
Aşerme (craving)
Bağımlılık yapan pek çok madde olduğu bilinmektedir. Bu maddeler arasında en bilinenleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
-
Sigara (tütün)
-
Alkol
-
Opiyatlar: Morfin, eroin, kodein, metadon, meperidin
-
Uyarıcılar: Amfetamin, kokain, ecstasy, kafein
-
Merkezi sinir sistemini baskılayanlar: Barbitüratlar, meprobomat, akineton, benzodiazepinler
-
Halüsinojenler: LSD, meskalin, psilocybin, DMT, DET, DOM, MDA
-
Uçucu maddeler: Tiner, Benzen, Gazolin, Glue
-
Esrar, bonzai ve benzerleri
-
Fensiklidin (PCP)
Bağımlılığın nedenlerine dair pek çok araştırma yapılmış ve ortaya çıkmasında birden fazla faktörün birlikte rol oynadığı düşünülmüştür. Bu faktörler:
Nörobiyolojik Nedenler
-
Beyin ödül devreleri
-
Genetik faktörler
Çevresel Nedenler
-
Aile koşulları
-
Stres
-
Erken yaşta fiziksel ya da cinsel kötüye kullanılma
-
Şiddete tanıklık etme
-
Madde kullanımı olan akranların varlığı
-
Maddeye ulaşılabilirlik
-
Kültürel özellikler
Psikodinamik Nedenler
-
Bağlanma kuramı
Bazı etkenler bağımlılığın gelişmesine karşı önleyici rol oynayabilmektedir. Aşağıdaki etkenler bunlara örnek olarak gösterilebilir:
Bireysel Faktörler
-
Uygun gelişim dönemleri
-
Zekanın düzeyi
-
Olumlu özellikteki arkadaşlar
-
Sorun çözme yetilerinin gelişmiş olması
-
İç disiplinin olması
-
Hayır diyebilme becerisi
Aile ve Çevre ile İlgili Faktörler
-
Çocuğun ihtiyaçlarının karşılanıyor olması
-
Öğrenmeyi destekleyen ebeveynler
-
Kontrollü serbesti
-
Akraba ilişkilerinin güçlü olması
-
Olumlu akran
-
Çocuk ve ebeveynler arasında güçlü bağlar
-
Ailenin destekleyici tutumu
-
Sınırların net olması
-
Ailede alkol madde kötüye kullanımının olmaması
Alkol – madde bağımlılığının psikoterapi sürecinde motivasyonel görüşme teknikleri ve bilişsel davranışçı terapinin bir arada kullanılması en etkili yöntemdir.
Adres
İncirli Caddesi, No: 75, Daire: 11, Bakırköy, İstanbul
Telefon
(+90) 532 455 94 92